Kalendari historik, 2 nëntor

2 Nëntori është dita e 306-të e kalendarit gregorian (dita e 307 në vitin e brishtë) – kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 60 ditë.

20061202_slide_01_norman_25

1965 – Norman Morrison, 31-vjeçar nga shteti Maryland, i vë zjarrin vetes, duke u lyer me benzinë në hyrje të Pentagonit, në shenjë proteste kundër përdorimit të napalmit në Luftën e Vietnamit. Në qytetin vietnamez Da Nang, një rrugë mban emrin “Norman Morrison” në kujtim të aktit të tij kundër konfliktit Vietnam -SHBA .

soqpcruoyzg3kz0yormf

1988 – Krimbi i Morrisit është krimbi i parë kompjuterik i shpërndarë në internet.

maxresdefault
1910 –  Lindi Tefta Tashko Koço.

Tefta Tashko Koço, lindur si Tefta Tashko në Faiyum, Egjipt 2 Nëntor 1910 – është një këngëtare e shquar lirike si dhe interpretuese e këngës popullore qytetare mbarëshqiptare dhe Artiste e Popullit e Shqipërisë.

Tefta ishte vajza e patriotit të shquar shqiptar nga Frashëri i Përmetit, Thanas Tashkos i cili prej vitit 1910 qe vendosur familjarisht në Egjipt. Me vdekjen e Thanas Tashkos më 1915, familja e tij kthehet në Korçë në vitin 1921. Në Korçë kemi aktivizimet e para të Teftës si këngëtare dhe data 26 Qershor 1926 mbahet si koncerti i saj i parë në publik. Në Shtator të vitit 1927, Tefta me gjithë familjen vendosen në Montpellier, Francë, ku ajo filloi edhe studimet muzikore, për t’i vazhduar ato me sukses në Konservatorin Superior të Parisit. Në vitin 1930, Tefta bën inçizimet e para muzikore pranë shoqërisë diskografike “Pathe”-Paris, si pjesëmarrëse në grupin e këngëtarit të shquar të polifonisë himariote Neço Mukon. Me përfundimin e studimeve, Tefta kthehet në atdhe ku më 26 Nëntor 1935 shënohet edhe koncerti i saj i parë si këngëtare profesioniste në Shqipëri, koncerte të cilat ajo i dha në shumicën e qyteteve shqiptare.

Pikërisht në këto vite, Tefta futi në programet e saj krahas arieve lirike të autorëve të shquar botërorë si Moxart, Guno, Shubert, Verdi, Donixeti, Pergolezi, Belini, Puçini, Rosini, etj, dhe këngët popullore shqiptare, si pjesë integrale e kulturës muzikore popullore shqiptare. Janë rreth 89 këngë popullore të të gjithë qyteteve të Shqipërisë që Tefta i kishte në repertor dhe rreth 36 prej tyre ajo i regjistroi në pllaka gramafoni në vitet 1930, 1937 dhe 1942 në Paris, Francë dhe Milano, Itali.

Këngët popullore të Tefta Tashkos, regjistruar pranë “Columbias”-Itali, 1942: “Un’o ty moj të kam dashur”; “Kjo dashtnija kjoft mallkue”; “Kenke nur’ i bukurisë”; “Për një ditë, kur del goca në pazar”; “Këndon Kumrija”; “Metelikun ta kam falë”; “Ma ven dorën përmbi dorë”; “Dallandyshe vaj, vaj”; “Qante lulja lulen”; “Moj fëllanxë”; “Sa me shpejt ma vunë, moj, kambën”; “Dy gisht përmni vetull”; “Moj hyrije, bukurie”; “ Shamija e beqarit”; “Iku nata”; “Del një vashë prej hamamit”; “Zare trëndafile”; “Të dua, moj goc, e vogël”; “As aman, moj lule”; “Kroi i fshatit tonë”; “O moj sylarushe”; “Dolla në penxhere”; “Bilbil çapkëni”; “As u gremis moj lejthate”; “Dashtnuer tu bana”; “Ani, moj Hatixhe”; “Seç këndon bilbili malite”; “Shkapërceva dy-tri male”; “Edhe ky bilbili çka qënke një zog”; “Kam shtëpinë e vogël”; “I kam hypë vaporit”; “Fry, moj er’ e malit”; “O na atë fushë t’mejdanit”; “Edhe gurët e sokakut”.

Ndër to: “Zare trëndafile”, “Të dua, moj goc’ e vogël”, “Bilbil çapkëni”, “Qante lulja lulen”, “Kenke nur i bukurisë”, “As aman, moj lule” etj. Njihet tanimë fakti se Tefta Tashko i ka mbledhur një shumicë këngësh direkt nga goja e muziktarëvë të shquar popullorë të vendit tonë. Një gjë të tillë e provon edhe pjesëmarrja e Teftës së bashku me këngëtaren tjetër të shquar Marie Kraja në festivalin e folklorit të mbajtur në Firence, Itali më 30 Maj 1939 krahas këngëtarëve dhe muziktarëve të shquar popullorë të atyre viteve si Adem Mani, Xhevat Boriçi, Kolë Vjerdha, Taip Kraja, Karlo Pali etj. Në listën e gjatë të këngëve popullore të kënduara nga Tefta janë edhe këngët popullore të përpunura nga kompozitori Kristo Kono me poezi të Lasgush Poradecit si p.sh “Kroi i fshatit tonë”, apo “Kur më vjen burri nga stani”. Në vitin 1945, Tefta këndon në operën e Beogradit me shumë sukses rolin e Mimisë nga opera “Bohemë” e Puçinit dhe atë të Rozinës nga opera “Berberi i Seviljes” e Rosinit. Në vitin e fundit të jetës ka qënë vazhdimisht e sëmurë. Vdiq në moshën 37-vjeçare, në 30 dhjetor 1947, në Tiranë.
Tefta Tashko u martua me Kristaq Koçon dhe pati një djalë me të, dirigjenitin Eno Koço, Arstist i Merituar.

bilal-xhaferri

1935 – Lindi Bilal Xhaferri, shkrimtar shqiptar,  “Nderi i Kombit”.  Bilal Xhaferri u lind në fshatin Ninat të Konispolit më 2 nëntor 1935 në fisin e Hasan Tahsinit. Kur ishte 7 vjeç i vdes e ëma, ndërsa më 1944 i pushkatohet i ati si nacionalist. Kështu mbeti jetim me tri motrat. Bilali, mbiemrin e familjes e kishte Hoxha. Mirëpo për mall, dashuri e nderim për të atin, emrin e tij Xhaferr e bëri mbiemër të vetin: Bilal Xhaferri. Për të siguruar jetën dhe për t’u shpëtuar ndjekjeve si bir nacionalisti, largohet prej vendlindjes dhe punon korrier në Sarandë. Kryen një shkollë teknike për ndërtim, punon në Fushë-Krujë në ndërmarrjen Rruga-Ura në ndërtimin e hidrocentraleve në veri. Jeton në Shijak te të afërmit, internohet në fshatin Hamallaj të Durrësit. Në gusht të vitit 1969, largohet fshehurazi prej Shqipërisë, sepse rrezikonte të burgosej. Kalon në Greqi nëpërmjet Janinës, pastaj vendoset në SHBA. Dy vjet punon në gazetën “Dielli” të shqiptarëve të Amerikës. Në tetor të vitit 1974, nxjerr numrin e parë të revistës “Krahu i Shqiponjës” që botonte “Lidhja Çame” në Çikago. Ai e themeloi dhe e drejtoi këtë revistë në të gjitha vitet e botimit, nga 1974 deri në vitin 1986. Revista mbahej kryesisht me shkrime publicistike, poezitë, tregimet dhe shënimet e tij. Nxori 39 numra të revistës. Më 25 nëntor të vitit 1978, në Nju Jork plagoset me thikë prej njerëzish të panjohur, para se të shkonte në kremtimin e 100-vjetorit të Lidhjes së Prizrenit dhe Ditës së Flamurit. Në këtë kremtim, Bilali duhej të mbante një referat. Më 1981, ia djegin redaksinë e revistës “Krahu i Shqiponjës” bashkë me të gjitha dorëshkrimet dhe shkrimet e tjera që posedonte. Në 14 tetor 1986, pas një operacioni, vdes në Çikago në SHBA. Më 6 maj 1995, eshtrat e tij sillen në Shqipëri dhe varrosen në Sarandë. Bilal Xhaferri kur ishte gjallë kishte bërë gati për shtyp këta libra:

“Njerëz të rinj, tokë e lashtë”, Tiranë, 1966

“Lirishta e kuqe”, Tiranë, 1967

“Krasta Kraus”, Tiranë, 1967, i botuar në Tiranë vetëm më 1993.

Në Prishtinë më 1995 u botuan veprat e tij letrare të botuara më parë dhe të mbetura në dorëshkrim në tri vëllime:

“Eja trishtim”, poezi, Prishtinë, 1995,

“Njerëz të rinj, tokë e lashtë”, tregime, Prishtinë 1995,

“Ra Berati”, roman, Prishtinë, 1995.

9de0befa2ca0ff07f52b4f5c985da732

1950 – George Bernard Shaw, shkrimtar irlandezo-anglez.  George Bernard Shaw (26 korrik 1856 – 2 nëntor 1950), ishte një dramaturgët më të mirë të historisë dhe bashkë-themelues i London School of Economics. Irlandezi që ishte edhe kritik e polemit, ndikoi në teatrin perëndimor, por edhe në kulturë dhe politikë. Shaw shkroi mbi 60 vepra dhe i njohur për satirën bashkëkohore dhe ai u bë dramaturg kryesor i brezit të tij, ndërsa në vitin 1925 u nderua me Çmimin Nobel në letërsi. Në vitin 1926, shkrimtari George Bernard Shaw refuzon të pranojë paratë për Çmimin Nobel.

banner

2 nëntori, Dita Ndërkombëtare për dhënien fund mosndëshkimit të krimeve kundër gazetarëve.

“Asnjë gazetari nuk duhet t’i rrezikohet jeta për të raportuar lajmet. Së bashku, na lejoni të zgjohemi për gazetarët dhe për drejtësinë”, është mesazhi i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së, Ban Ki-moon, me rastin e ditës Ndërkombëtare për t’i dhënë fund mosndëshkimit të krimeve kundër gazetarëve.

Gjatë dekadës së kaluar, më shumë se 800 gazetarë janë vrarë duke sjellë lajmet dhe informacionet për publikun, thuhet në uebsajtin zyrtar të Kombeve të Bashkuara. Është shqetësues fakti se vetëm një në dhjetë raste të krimeve kundër punëtorëve të medias në dekadën e kaluar janë ndëshkuar. Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara ka miratuar rezolutën e Sesionit të 68-të në vitin 2013, e cila përcakton 2 nëntorin si “Ditën Ndërkombëtare për t’i dhënë fund mosndëshkimit të krimeve kundër gazetarëve”. Data ishte zgjedhur në kujtim të vrasjes së dy gazetarëve francez në Mali më 2 nëntor, 2013.

jmkfh

Avioni më i madh i ndërtuar ndonjëherë, është pilotuar nga projektuesi Howard Hughes në fluturimin e tij të parë dhe të vetëm. Ndërtuar me thupër dhe bredh, avioni masiv prej druri kishte një hapje të krahëve më të gjatë se një fushë futbolli dhe është projektuar për të mbajtur  më shumë se 700 burra për të luftuar. Në vitin 1938, ai fluturoi rreth botës në një rekord tri ditë, 19 orë, dhe 14 minuta.

Pin It