Të jetosh mes ‘vullkaneve të baltës’

Në zemrën historike të Bakut, kryeqyteti i Azerbajxhanit, një grua azere gatuan në një furrë të rrumbullakët. Buka e sapo gatuar përzihet me qebapët apo mishin e pjekur në të njëjtin moment. Ushqimi jashtë është diçka rutinë lagjen “Icheri Sheher” të Bakut.

Ndërkohë një fenomen i çuditshëm natyral pa paralajmërim ndodh në vijimësi. Xhepat nëntokësor të gazit meta shpërthejnë mbi toka nga gropa të vogla në të gjithë gadishullin Absheron, ku gjendet edhe Baku.

Kjo krijon sipas BBC-së, një fenomen të çuditshëm natyror të quajtur “vullkanet e baltës”.

Duke dalë nga Azerbajxhani lindor në Detin Kaspik, Gadishulli i Absheron ka 400 nga 1.000 vullkanet e baltës në botë.

Këto flluska të ftohta dhe të fryra janë kryesisht në gjumë, por shpërthejnë në mënyrë të rastësishme.

Në vitin 2001, vullkani Lokbatan, i vendosur 15 km në jug të Bakut, hodhi flakë qindra metra në ajër, duke mbushur qiellin me baltë dhe tym për tri ditë. Shpërthimi më i fundit ishte më 6 shkurt 2017, kur vullkan Otman Bozdag në rrethinat e Bakut u ndez në flakë në 350 m në qiell. Fatmirësisht, askush nuk u plagos.

Pavarësisht nga paqëndrueshmëria shpërthyese e peizazhit, njerëzit kanë konsideruar shtëpi Gadishullin Absheron për mijëra vjet. Peizazhi Kulturor i Gobustan Rock Art, një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, ulet 64 km në jugperëndim të kryeqytetit Baku në pellgun e lumit Jeyrankechmaz. Ai ndodhet vetëm 30 minuta me makinë larg grupit kryesore të vullkaneve të baltës.

Më shumë se 6.000 gdhendje shkëmbore, të cilat datojnë në mes 5.000 dhe 40.000 vjet më parë, janë gjetur në këtë mal duke dëshmuar se njerëzimi ka mbijetuar gjatë në këtë vend zjarri, pavarësisht kushteve.

Azerbajxhani vazhdon të përparojë nga karburantet e gjetura nën sipërfaqen e saj. Gazi natyror i lëngshëm ka qenë kërcënimi i vazhdueshëm i vendit, por edhe burimi i saj kryesor i pasurisë.

Azerbajxhani gjithashtu ka nxjerrë naftë që nga viti 1846, pavarësisht nga vendndodhja e saj në krye të një prej sobave me presion më të madh të natyrës. Vendasit besojnë se për aq kohë sa t’i ndërtojnë shtëpitë e tyre larg vullkaneve të baltës dhe stërvitjeve të naftës, ata do të qëndrojnë të sigurt.

Pin It